Şəhər dizaynının ətraf mühitə təsiri: Niderland Utrext şəhərinin nümunəsi

Niderlandın Utrext şəhərinin nümunəsində urbanistika üzrə dərslər və mühazirələr keçmək olar. Bu şəhər son illər ərzində şəhər dizaynı, nəqliyyat və ekologiya cəhətindən hətta paytaxt Amsterdamı keçib.

Bu məqalədə Utrextin nümunəsində şəhər dizaynının ətraf mühitə təsirin yaxşılaşdırılmasına diqqət yetirmişdik.

Utrextdə avtobus dayanacaqlarının damları arılar üçün xüsusi gül və yaşıllıqla təchiz edilib

Arılar kütləvi şəkildə yox olur, və bu hadisə təkcə Niderlandda baş vermir. Son on ildə bir çox ölkələrdə arıların sayı təxminən üçdə bir azalıb. Utrextdə arıları necə xilas edəcəklərini anlayıblar: avtobus dayanacaqlarını damlarını yaşıllıqlarla örtüb, şəhər küçələrində onlar üçün münbit mühit yaratdıblar. Onlardan 316-nın damına gül çəmənləri salınıb. Layihə xarici reklamların quraşdırılması ilə məşğul olan “Clear Channel” şirkəti ilə birgə həyata keçirilib. Bu təşəbbüs vasitəsilə bələdiyyə şəhərdə biomüxtəlifliyi artırmağa və ekosistemi məhv olmaqdan qorumağa ümid edir.

Arılar təkcə bal istehsal etmirlər – onların şəhər biomüxtəlifliyin qorunması ilə bağlı çox böyük yükü var. Tozlandırmanın səmərəliliyi baxımından heç bir başqa həşərat onlarla müqayisə edilə bilməz: bal arıları bitkilərin və ağacların 80% -dən çoxunu tozlandırır. Onlarsız bəşəriyyət təkcə balı deyil, həm də tərəvəz, meyvə, giləmeyvə, taxıl, qoz-fındıq növlərinin əksəriyyətini itirəcək. Zolaqlı zəhmətkeşlər kənd təsərrüfatının dünya iqtisadiyyatına töhfəsi 153 milyard avro olaraq qiymətləndirilir. Eyni zamanda, arıların kütləvi ölümünün dəqiq səbəbləri məlum deyil, mümkün ekspertlər arasında iqlim dəyişikliyi, radiotezlik fonunun artması, kənd təsərrüfatında zərərli kimyəvi maddələrin istifadəsi, parazit gənələrin yayılması iddiası irəli sürülür.

“Arı dayanacaqlarının” damları, ümumiyyətlə, yaşıl damlar kimi, yağış sularını saxlaya və havadan incə toz tutmağa qadirdir. Obyektlər enerjiyə qənaət edən LED işıqlar, dayanıqlı bambuk oturacaqlar ilə təchiz olunub və onların 96-si günəş panelləri ilə təzhiz olunub.

Şəhər bələdiyyəsi daha da irəli getmək qərarına gədərək subsidiya sistemini işə salıblar – Utrext sakinləri öz evlərinin damında arılar üçün “yemək otağı” təşkil etmək istədikləri təqdirdə, mini-bağ üçün dam örtüyünün sahəsi ən azı 20 m2 olduqda, şəxsi layihənin maliyyələşdirilməsi üçün müraciət edə bilərlər.

2028-ci ilə qədər şəhər bələdiyyəsi Utrextin nəqliyyat sistemini karbondan neytrallaşdırmaq niyyətindədir. Cari ilin sonuna kimi 55 elektrik avtobusu istifadəyə verilməsi planlaşdırılıb.

Layihə Utrextin 2050-ci ilə qədər tamamilə dairəvi iqtisadi şəhər (circular city) olmaq məqsədinin bir hissəsini təşkil edir. Bu ilin sonunda onlar dünyanın ən böyük arı otelinin olduğu şəhərdə arılara uyğun böyük reklam dirəyi quraşdıracaqlar.

İstinad: ArchDaily. Daha ətraflı layihə ilə şirkətin rəsmi saytında tanış olmaq olar.