Necə oldu ki, Niderlandda bu gün hər kəs velosiped sürür?

Niderlandda velosipedlər sərnişin axınının 27%-ni təşkil edir ki, bu da ölkəni bu kateqoriyada dünya çempionu edir. Ölkənin infrastrukturu velosiped sürmək, sağlam və aktiv həyat tərzi keçirmək üçün əlverişlidir. Niderland Velosiped Səfirliyi (Dutch Cycling Embassy) həqiqətən inanır ki, ölkə dayanıqlı nəqliyyata gəldikdə əsl tendensiyadır.

Adambaşına düşən şəxsi nəqliyyat vasitələrinin sayı yüksək olan ölkədə, 17 milyon nəfərə 23 milyon velosiped düşür. 2017-ci ilin əvvəlində Niderlandda 8 milyondan çox minik avtomobili qeydiyyatı var idi. 17 milyondan çox əhalisi olan bu, hər min sakinə 481 minik avtomobili deməkdir.

Niderland Qərbi Avropada kiçik, lakin sıx məskunlaşması olan bir ölkədir. Bu, hər ikinci adamın avtomobili olduğu zəngin bir ölkədir. Buna baxmayaraq, velosiped sürmək dünyanın heç bir yerində olmadığı qədər bu ölkədə inkişaf etmişdir.

Bəs Niderlandda buna necə nail oldular?

Niderlandda velosiped sürmək həmişə populyar olub. Lakin 1960-cı illərdən etibarən avtomobillərin istifadəsi əhəmiyyətli dərəcədə artdı, velosipedlərin populyarlığı isə azaldı və 1978-ci ildə tarixi minimuma çatdı. Şəhərlər tıxac, çirklənmə, həyat səviyyəsinin aşağı düşməsi və yol qəzaları ilə mübarizə aparmağa başladı. Nəticədə, hökumət velosiped sürmənin, gəzintilərin populyarlığını artırmaq və tıxacları azaltmaq üçün bir sıra aşağıdakı tədbirləri hazırlamaq qərarına gəldi:

• Avtomobillərin şəhər mərkəzinə girişinin məhdudlaşdırılması və piyada zonalarının yaradılması;
• Şəhərin mərkəzində parkinq xərclərinin artması;
• Velosiped yollarının tikintisi və yolların (hərəkət zolaqlarının) daraldılması;
• Planlaşdırma vasitəsilə velosiped sürməyi təşviq etmək və yolların, siqnalların, dayanacaqların və təhlükəsizlik tədbirlərinin şəbəkəsinin inkişafı;
• Əksər şəhər yollarında sürət həddinin 30 km/saat aşağıya endirilməsi;
• Velosipeddən istifadənin təşviqi və təşviqi zamanı şərait yaradılması

Amsterdam sakinləri bu gün avtomobildən daha çox velosiped sürürlər

Bu işlədi.

Şəhərdə velosipeddən istifadə artıb. 1975-ci ildə Amsterdamda bütün piyada olmayan səyahətlərin 25%-i velosipedlə idi. 1995-ci ilə qədər bu rəqəm 35%-ə yüksəldi.

“Biz velosipedçilərin yollarda təhlükəsizliyinin artırılmasına da nail olmuşuq, yollarda baş verən qəzaların sayı 1972-ci ildəki 3200-dən 2010-cu ildə 700-ə enmişdir.”, – Dutch Cycling Embassy

Nəticə:
• Şəhərdə velosipedlə hərəkət indi avtomobillə müqayisədə 10% daha sürətlidir
• Şəhərdə həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması
• Azaldılmış nəqliyyat sıxlığı
• Şəhər büdcəsinin iqtisadi göstəricilərinin artırılması

Ətraf mühitin qayğısına qalmaq

Elektrikli nəqliyyat vasitələrinə milyardlarla vəsait xərclənməsinə baxmayaraq, velosiped hələ də ən ekoloji cəhətdən təmiz nəqliyyat növüdür.

Bütün dünyada avtomobil emissiyaları CO2 səviyyələrində sənaye sektorlarından emissiyalardan daha böyük artım yaradır ki, bu da velosipedlərdən istifadənin digər mühüm səbəbidir. Velosiped ətraf mühiti çirkləndirmir!

Velosiped idmanının inkişafına qoyulan hər qəpik yaxşı xərclənir sağlamlıq faydaları, tıxacların və qəzaların azalması, iqtisadiyyatın bərpası.

Velosipedçinin nəfəs aldığı hava daha təmizdir. Niderland şəhərlərində velosipedçilər eyni marşrutdakı avtomobil sürücülərindən daha az tullantılarla nəfəs alırlar. Araşdırmalar göstərib ki, Utrext şəhərinin sakinləri velosiped sürməyi dayandırsalar, avtomobildən istifadə faizi 22%-dən 38%-ə yüksələcək. Bu, təkcə dəhşətli tıxaclara, həyat səviyyəsinin aşağı düşməsinə və havanın çirklənməsinə deyil, həm də atmosferə CO2 tullantılarının 70% artmasına səbəb ola bilər.

Mədəniyyət

Niderlandda demək olar ki, hamı velosiped sürür. Əhalinin 84%-nin ən azı bir velosipedi var. Hamının: qulluqcudan tutmuş, kraliça Beatriksə qədər. Hətta avtomobili olanlar da velosipeddən istifadə edirlər, çünki o, daha sürətli, həmişə daha ucuz və sağlam ola bilər.

Velosipedlər hər yaş üçündür. Uşaqlar iki yaşından velosiped sürməyi öyrənirlər və yeniyetmələr bu nəqliyyat növünün ən çox istifadəçisi olsalar da, böyüklər və yaşlılar da tez-tez pedal fırlayıllar.

“Varlılar” üçün nəqliyyat

Bütün sosial təbəqələrin nümayəndələri, o cümlədən direktorlar, nazirlər və kral ailəsinin üzvləri velosipeddən istifadə edirlər. Niderlandda yüksək gəlirli insanlar aşağı gəlirlilərdən, qadınlar isə kişilərdən daha çox velosiped sürürlər.

Niyə velosipedə Niderlandda belə ehtiyac var?

Birincisi, velosiped nəqliyyat vasitəsidir. Əhalinin yarısı istirahət və idman üçün velosipeddən istifadə etdiyi halda, hər 10 velosipedçidən 9-u işə, alış-verişə və ya ziyarətə gedir. Bundan əlavə, məktəblilər üçün ən vacib nəqliyyat vasitəsidir: ibtidai sinif şagirdlərinin 40%-i məktəbə velosipedlə, 25%-i isə avtomobillə gətirir. Orta məktəbə (12-17 yaşlı şagirdlər) gəlincə, ən azı 75%-i velosipeddən istifadə edir, şagirdlərin isə cəmi 6%-i avtomobillə gətirir.

Niderlandda nə qədər və necə km uzaq velosiped sürülür?

• Gündə 14 milyon velosiped sürülür;
• Səyahətlərin ümumi uzunluğu – ildə 15 milyard km (qatarlarda eyni sayda);
• Orta səyahət uzunluğu – 3 km;
• 10-15 km məsafəyə bütün səyahətlərin 15%-i velosipedlə həyata keçirilir (eyni məsafədə ictimai nəqliyyatdan çox)!

Təhlükəsizlik və mühafizə

Bu gün Niderlandda 29.000 km-dən çox xüsusi ayrılmış velosiped zolaqları var. Bu, 1996-cı illə müqayisədə 12 min kilometr çoxdur. Aydındır ki, hollandlar daim velosiped infrastrukturunun inkişafına sərmayə qoyurlar.

Belə yanaşma, şəhər mənzərəsinə böyük təsir etdi. Vacib vəzifə velosipedlərin və avtomobillərin eyni axınla getdiyi təhlükəsiz yolların yaradılması idi. Bununla belə, əsas yolların kənarında ayrıca velosiped infrastrukturu tikilib. Velosipedlər üçün təhlükəsiz yolayrıclarının, tunellərin və körpülərin yaradılmasına milyonlarla avro sərmayə qoyulub. Məsələn, 2007-ci ildən 2010-cu ilə qədər Amsterdamda velosiped layihələrinin həyata keçirilməsinə hər il 20 milyon avro xərcləyiblər. İqtisadi faydalar xərclərdən qat-qat üstündür.

Velosiped sürmənin artması qəzaların azalmasına səbəb olur

Müxtəlif ölkələrdə 100 milyon km velosiped səfərinə düşən ölüm hallarının sayı və velosiped sürmənin ümumi sərnişin dövriyyəsindəki payı:
• Niderlandda 1,1 qəza 27% velosiped sürmə
• Danimarka 1,4 qəza, 19% velosiped sürmə
• Almaniyada 1.7 qəza, 10% velosiped sürmə
• Böyük Britaniyada 3,6 qəza, 2%-i velosiped sürmə
• ABŞ 5,8 qəza <1% velosiped sürmə.

Velosiped dayanacağı

Bütün bu velosipedləri bir yerdə saxlamaq lazımdır və Niderland milyonlarla park yeri təmin etməyə hazırdır. Velosiped parkının ən böyük konsentrasiyası dəmir yolu stansiyalarının ətrafındadır, çünki dəmir yolu sərnişinlərinin 40%-i stansiyaya velosipedlə gəlir. Utrext şəhərində stansiyanın ətrafında 19.000 küçə və qapalı velosiped dayanacağı var. Texniki standartlar məkandan səmərəli istifadəni və bütün növ velosipedlərə uyğunluğu tənzimləyir.

Yenilik (Innovation)

Niderlandda velosiped sürmək bir həyat tərzidir. Onlar daim velosiped sürmək, təhlükəsizlik və əlbəttə ki, velosipedin özü üçün şəraiti yaxşılaşdırmaq yollarını axtarırlar. Velosiped infrastrukturunu şəhər və nəqliyyat planlaşdırmasına inteqrasiya etməyə nail olublar. Bu səbəbdən Niderlandda velosiped əsas nəqliyyat növlərindən birinə çevrilib.

Velosiped infrastrukturunun inkişafı üçün dövlət idarəetmə orqanlarının bu məsələdə birləşməsi vacibdir. Niderlandın şəhər və regional dövlət orqanları şəhərlərdə avtomobillərin kütləvi istifadəsi problemini həll etmələrinə baxmayaraq, müxtəlif agentliklər onlara strategiyaları, mobillik planları və layihələr hazırlamağa kömək edir. Şəhərlərdə küçə lahiyyələndirilməsi və velosiped istehsalçıları innovativ məhsulların inkişafına və yaradıcı dizaynlara böyük sərmayə qoyurlar. Velosipedçilərin təklifləri nəzərə alınır, və bu səbəbdən 40 ildən artıqdır ki, xüsusi təşkilatlar velosiped infrastrukturunu yaxşılaşdırmaq üçün kampaniya aparırlar.

Şəhərdə velosiped infrastrukturunun inkişafı üçün məsləhətlər

• Səmərəli sərnişin axını üçün inteqrasiya olunmuş multimodal nəqliyyat siyasətinin yaradılması;
• Sakit trafik yaratmaq üçün tədbirlər görmək;
• İctimai istifadə üçün daha çox yer yaratmaq;
• Yüksək keyfiyyətli velosiped zolaqları tikmək;
• Şəhər mərkəzindən kənarda avtomobillər üçün parkinq yerlərinin yaradılması;
• İctimai yerlərdə, xüsusən də qatar stansiyalarının yaxınlığında velosiped parkınginin təmin edilməsi

Sağlamlıq və istirahət

Araşdırmalar göstərib ki, velosiped sürmək insanları xoşbəxt edir. Niderlanda əhalinin yarısının istifadə etdiyi rekreasiya (lat. recreatio “bərpa”) – sağlam, lakin yorğun insanın sağlamlığının və fəaliyyətinin normal vəziyyətini bərpa etmək məqsədilə həyata keçirilən istirahət tədbirlərinin məcmusudur.) marşrutları şəbəkəsi mövcuddur. Bu əyləncə insana təmiz havadan, fantastik mənzərələrdən həzz almağa və idmandan faydalanmağa imkan verir.

Hollandiyalılar hətta velosipedlə tətilə də gedirlər: ildə təxminən bir milyon insan velosipedlə tətil edir. Bu cür açıq fəaliyyətlər təkcə əyləncə deyil, həm də iqtisadiyyat üçün vacibdir, çünki velosipedçilər hər il təxminən 750 milyon avro xərcləyirlər.

Avtomobil sürmək stress, velosiped sürmək isə azadlıq hissi gətirir.

Sağlamlıq üçün fayda

Oxşar inkişaf səviyyəsinə malik ölkələrlə müqayisədə Niderlandda insanlar artıq çəki və ürək-damar xəstəliklərindən daha az əziyyət çəkirlər. Gündə 30 dəqiqə velosiped sürən insanlar belə gündəlik stress keçirməyən həmyaşıdlarından fiziki olaraq 5 yaş kiçikdirlər. Nəhayət, ən ümumi bəhanələrdən biri havadır, lakin əksər hollandlar yağışda və ya qarda pedal çevirirlər.

Velosiped bazarı

Niderland vətəndaşları hər il velosipedlərə 1,4 milyard dollar xərcləyirlər.Niderland velosipedləri davamlılığı, etibarlılığı, rahatlığı, ətraf mühitə uyğunluğu və hərəkət rahatlığı ilə bütün dünyada məşhurdur. Onlar həm də sərnişinlərin və yüklərin daşınması üçün uyğunlaşdırılmışdır.

Niderland ildə bir milyona yaxın velosiped ixrac edir.

Niderland həmçinin, iki mərtəbəli velosiped park etmək üçün rəfləri də ixrac edir. Bundan əlavə, geyimdən tutmuş uşaq oturacaqlarına qədər geniş çeşiddə aksesuarlar istehsal olunur.Niderlandı velosiped laboratoriyası hesab etmək olar ki, bu da velosiped sürməyin üstünlüklərindən istifadə etmək istəyən digər ölkələrdən olan insanlar və təşkilatlar üçün perspektivlər yaradır.

Niderlandda velosiped idmanı üzrə ən geniş çeşiddə nou-hau, məhsullar və infrastruktur həlləri təqdim edir.
• 59% şəhər və hibrid velosipedlərin payına düşür, yəni malların və sərnişinlərin daşınması üçün istifadə olunur;
• Satılan hər 3 velosipeddən 1-i elektrik velosipeddir.

Mövzuya dair digər məqalələrlər bloqumuzda oxumağı tövsiyə edirik:
• Şəhər mobilliyi: Niyə şəhərlər insanları maşın yox, velosiped sürməyə məcbur edir
• Milli qanunvericilik velosiped infrastrukturunun dəstəklənməsinin əsasıdır
• Velosiped yollarımızı necə təşkil edək?